Iedereen in het vak van loopbaanbegeleiding, HR, werving & selectie en aangrenzende niches erkent het belang van competenties. Er is daar redelijk wat consensus over, ook al wordt er lang niet altijd naar gehandeld in selectieprocessen.
Om dat risico te kunnen tackelen, is dit blogartikel geschreven.
Inleiding (en aanleiding)
Voor een aanzienlijk aantal mensen is de eerste fase in zijn of haar leven (tot ± 30 jaar) één groot raadsel. Dat heeft zo z’n weerslag op de start van iemands loopbaan. Zo rolde ik als het ware in mijn baan, zonder echt te weten of dat nu wel bij mij paste. Mijn studie koos ik op gevoel – ik wist niet wat ik wilde. Wat doe je dan? Let wel, het gaat hier niet om goed of fout. Het is wat het is.
Een snelle stap voorwaarts: Wat weerhoudt mensen zoals ik – en misschien jou – ervan om al vroeg in ons leven naar onze eigen competenties te kijken? Waarom kijken we zo weinig naar onszelf in die eerste levensfase? Wie we zijn en wat ons potentieel is? Het is immers belangrijk genoeg.
Mijn overtuiging is dat het te maken heeft met een combinatie van wie we zelf zijn, onze opvoeders, ons schoolsysteem en onze (sub-)cultuur. Als we zelf nog te jeugdig zijn, dan ben je nog niet rijp genoeg om dergelijke keuzes te maken. Je gaat liever “spelen”, proberen, hard vallen, opstaan en daarvan dan leren. Opvoeders die niet steunen, jou niet begeleiden, laten je min of meer aan je lot over. “Zoek het zelf maar uit!”. Nou, dat moet je maar kunnen.
Zo is school is een systeem, een fabriek, waar in teveel gevallen maar weinig echt goede begeleiding is. Tot slot kan onze (sub-)cultuur, onze vriendenkring, invloed hebben op de keuzes die we maken. Niets nieuws onder de zon. Maar…
hoe kom je daar los van?
Hoe zorg je er na die periode voor dat je zo snel mogelijk helderheid krijgt in jouw competenties?
Daar zijn assessments voor. Maar ook arbeidsproeven en 360 graden feedback oefeningen. Het is natuurlijk belangrijk dat jij doet wat je leuk vindt. Dat is veelal doen waar je goed in bent. Duidelijkheid over je eigen competenties helpt je aanzienlijk om je eigen werkzame leven beter te begrijpen en maakt de weg naar nieuw werk een stuk gemakkelijker.
Een gebrek aan competenties zorgt over het algemeen voor een onzekere toekomst.Vandaar de vijf redenen waarom competenties belangrijk voor jou zijn. Volgens psychologen en human performance coaches zijn competenties om vijf redenen belangrijk:
1. Als je iets goed kunt, dan geef je daar je aandacht aan. Je bent en blijft scherp op dat onderdeel en wat ermee samenhangt. Ben je ergens niet -of minder- competent in, dan besteed je daar minder aandacht aan en zie je (dreigende) problemen, conflicten of grotere uitdagingen en kansen niet, omdat je denkt en voelt dat je ze niet aan kunt. Op deze manier leidt incompetentie tot uitstelgedrag of tot algeheel uitstel en dus afhaken. Kortom: Blijf bij je competenties of zorg ervoor dat je ze verbeterd of zelfs uitbreidt.
2. De mate van competentie bepaalt jouw keus in taken en activiteiten. Daar waar jouw interesses liggen en waar je zelfverzekerd bent – en voelt, daar zul je ook meer uitdagingen aangaan en meer plezier beleven. Je hebt er automatisch meer vertrouwen in dat je controle uitoefent in situaties, in taken en activiteiten die je opstart en aangaat.
3. Als je ergens competent in bent dan zoek je automatisch meer uitdagingen. Ga maar na. Daar zit je overtuiging “ik kan het”. Je leert door te doen, door nieuwe situaties op te zoeken en risico’s aan te gaan. Dat doe je niet als je je te onzeker voelt. Dit is een stap-voor-stap proces).
4. De mate waarin jij ergens competent in bent, bepaalt mede jouw aanpassingsvermogen, je toewijding en hoe volhardend je bent. Dit element heeft verrassend veel effect op jouw levensgeluk en het hebben van succes in je werk. Hier is een duidelijk verband met de op groei gerichte mindset, zoals Carol Dweck die heeft ontdekt. Competente mensen staan na tegenslag sneller op, ze zijn veelal assertiever en zien tegenslag als een leerzame ervaring.
5. Tot slot bepaalt de mate waarin jij competent bent of je de leiding neemt of volgzaam bent. Zeer competente mensen, in welk vakgebied ook, pakken bijna altijd de leiding als er beslissingen of keuzes moeten worden genomen/gemaakt. Hier schuilt een addertje onder het gras. Er zijn namelijk nog wel eens mensen die denken competent te zijn, maar het niet blijken te zijn. Als je dit merkt of doorziet, laat dan van je horen. Het is in het belang van het project en de organisatie. Dit lukt alleen als je het zelfvertrouwen hebt en competent genoeg bent op alle vier de onderdelen (kennis, vaardigheden, eigenschappen of persoonlijke kenmerken en motivatie). Dan kun je ook deze uitdaging aangaan, de juiste vragen stellen, beïnvloeden en dus zelf leiderschap tonen.
Kortom, er is reden genoeg om ervoor te zorgen dat je jouw competenties op orde hebt.
Helder beschreven competenties spelen een belangrijke rol op de huidige arbeidsmarkt. Dat geldt voor zowel werkgevers als werknemers – en dus voor jou. Als jij jouw competenties duidelijk en adequaat kunt formuleren, beargumenteerd met prestaties (bijv. volgens de STAR methodiek), dan heb je een grote voorsprong op jouw concurrentie. Werkgevers kunnen dan gemakkelijker kiezen, puur omdat je duidelijk bent.
Wat ik jou wil vragen is het volgende: Kijk nu eens opnieuw naar jouw cv en controleer of je cv is opgebouwd volgens de hier genoemde competentie-onderdelen ([1] kennis, [2] vaardigheden, [3] eigenschappen of persoonlijke kenmerken en [4] motivatie). Stel jezelf eens de vraag waaruit blijkt dat je een competentie volledig beheerst. Wat vertel je dan (eigenlijk)?
Hopelijk ben je geïnspireerd geraakt om aan de slag te gaan met het verduidelijken van jouw competenties. Op de juiste manier toegepast in het sollicitatieproces creëren competenties duidelijkheid en zelfvertrouwen. Onmiddellijk. Vertel daarnaast een goed verhaal (één van je prestaties waar je trots op bent) en je bent al met één voet binnen.
Heb je nog vragen, of weet je niet precies waar en/of hoe te beginnen? Laat het mij dan ook weten. We kunnen dan samen aan de slag om duidelijkheid voor jou te creëren. Je zoektocht wordt daarmee aanzienlijk verkort. Dat zie je pas achteraf. Dat is dan vertrouwen op mijn ervaring 😉
Voor zover.
Tot ziens weer!
Groet,
Erik
[de vijf redenen zijn vrij vertaalt uit het boek van Brendon Burchard, The Motivation Manifesto]
